တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ ဗဟိုေကာ္မတီ၀င္ ဦးဟန္ေရႊႏွင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း

 – တင္ဇာေအာင္

“ႀကံ႕ခုိင္ေရးလုိေတာ့ ေမွ်ာလုိက္လုိ႔ မရဘူးေပါ့။ တခ်ဳိ႕ကုိယ္စားလွယ္ဆုိ ခလုတ္ႏွိပ္တာေလာက္ပဲ အလုပ္ရွိတာေပါ့ . . .

ပါတီ၀င္ၿပီး စည္ပင္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ၿပိဳင္မရတဲ့အခါ ပါတီျပန္၀င္ ဥပေဒဆုိတာ လက္တစ္ လုံးျခားလုပ္တာ . . .”

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ရန္ကုန္၊ ဒီဇင္ဘာ ၂၃

ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး၊ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္၊ တကၠသုိလ္ ရိပ္သာလမ္းရွိ တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ (တစည)႐ုံးခ်ဳပ္ ေျမေနရာရွိ ဆုိင္ခန္းမ်ားအား ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔ ေနာက္ ဆုံးထား ျပန္လည္ အပ္ႏွံရန္ အေၾကာင္းၾကားစာ ေပးပို႔ထားေၾကာင္း ဒီဇင္ဘာ ၂၂ရက္ေန႔တြင္ ယင္းဆုိင္ခန္းမ်ားမွ ဆုိင္ပိုင္ရွင္ မ်ားက ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္သုိ႔ ဆက္သြယ္ေျပာၾကားသည္။

အဆုိပါ ေျမေနရာအား မန္းျမန္မာေဆာက္လုပ္ေရးမွ BOT စနစ္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ရန္အတြက္ စရန္ေငြ သိန္း ၉၀၀၀ ေပးၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း စက္တင္ဘာ လပုိင္း၌ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းရွင္ အသုိင္းအ၀ုိင္းမွ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလ်က္ ရွိျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ တစညပါတီမွ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ၀င္ ဦးသိန္းထြန္းက ျငင္းဆုိလုိက္သည္။

တစည ပါတီ႐ုံးခ်ဳပ္ တည္ရွိရာ ယင္းေျမေနရာသည္ ျပည္သူပုိင္ ေျမေနရာျဖစ္ ခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ (မဆလ)လက္ထက္ မဆလပါတီ၏ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္၀င္းအျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့သည္။ လက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ တစညပါတီႏွင့္အတူ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ ပါတီႀကီးတစ္ခု ျဖစ္သည့္ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) သည္လည္း ႐ုံးခ်ဳပ္ တည္ရွိရာ ေျမေနရာတြင္ အေဆာက္အအုံသစ္ ေဆာက္လုပ္ရန္ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး ယင္းေျမေနရာကုိ ပုဂၢလိက ပုိင္ဆုိင္သူထံမွ ေပါက္ေစ်းေအာက္ သက္သာသည့္ ႏႈန္းထားျဖင့္ ငွားရမ္းကာ ႐ုံးခန္းဖြင့္လွစ္ ေနရျခင္းျဖစ္သည္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေသာ NLD ၏ ႐ုံးခ်ဳပ္ အေဆာက္အအုံ တည္ေဆာက္ရန္ အဆုိျပဳေရး ဖိတ္ေခၚခ်က္ကုိ ယခုရက္ပုိင္းအတြင္း ႏုိင္ငံပုိင္ သတင္းစာမ်ားတြင္ ေတြ႕ျမင္ ႏုိင္ပါ သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အင္အားႀကီး ပါတီမ်ားအနက္ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ႕ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီမွာလည္း တကၠသုိလ္ရိပ္သာလမ္းသစ္ရွိ ယခင္ပါတီ႐ုံးခ်ဳပ္ကုိ မၾကာမီကပင္ ပုဂၢလိကသုိ႔ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ေစ်းႏႈန္းျဖင့္ ေရာင္းခ်ခဲ့ သည္။ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ႕ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ၏ ႐ုံးခ်ဳပ္ကုိ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခစုိက္ ထားသည္။

တစညပါတီ႐ုံးခ်ဳပ္ ေျမေနရာအား အေဆာက္အအုံ ေဆာက္လုပ္ရန္ တင္ဒါက်ယ္ျပန္႔စြာ မေခၚျခင္း၊ မန္းျမန္မာ ေဆာက္လုပ္ေရးအား လုပ္ကုိင္ခြင့္ ေပးထားျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ပါတီ၀င္မ်ားအၾကား မေျပလည္မႈ မ်ား ျဖစ္ေပၚ ခဲ့ေၾကာင္း သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံ့ေရးရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လည္းေကာင္း ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္မွ ယင္းပါတီ ဗဟုိအလုပ္ အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ၀င္ ဦးဟန္ေရႊ ႏွင့္ သြားေရာက္ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္း ခဲ့ပါသည္။ ယင္းသို႔ ေတြ႕ဆုံရာ၌ မန္းျမန္မာ အမွတ္တံဆိပ္ ေရးသား ထားေသာ ပရိေဘာဂ ပစၥည္းမ်ားကို ေတြ႕ရၿပီး ေျဖၾကားသူက ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ မပတ္သက္ဟုဆုိ ကာ ေျဖၾကား ရန္ ျငင္းဆန္ျခင္းသည္ အနားသတ္ မ်ဥ္းမသားေတာ့ေသာ Political Economy ကုိ ေရွ႕ေဆာင္ ေမာင္းႏွင္ေစ သည့္ Globalization ေခတ္ႏွင့္ အဟပ္မညီသည္မွာလည္း တစညပါတီ၏ ထူးျခားခ်က္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးသမုိင္းတြင္ တပ္မေတာ္အေမြဆက္ခံေသာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ Political Will, Accountability တုိ႔သည္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ ဒီမုိကေရစီ ခ်င္ျခင္းတပ္မႈကုိ ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးႏုိင္မေပးႏိုင္ကုိ လက္ရွိ စစ္အာဏာရွင္ အေမြခံ အာဏာရပါတီ၏ ႏုိင္ငံေရး ေရခ်ိန္ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ အကဲခတ္ႏုိင္ရန္ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္မည္ဟု ယူဆ ပါသည္။

ေမး – ဦးတုိ႔ ပါတီကေန ငွားထားတဲ့ ဆုိင္ခန္းေလးေတြကုိ ၃ လပုိင္း လကုန္ ေျပာင္းေရႊ႕ခုိင္းထားၿပီး မန္းျမန္မာ ကုမၸဏီကေန BOT (Build, Operate & Transfer) စနစ္နဲ႔ ရသြားတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လုိ ရသြားသလဲဆုိတာ ရွင္းျပေပးပါ။

ေျဖ – အဲဒီကိစၥဆုိရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံေရး အေၾကာင္းအရာအေနနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥမဟုတ္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လုပ္ပုိင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥေမး၊ ဒါ စီမံ ခန္႔ခြဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥ ျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။ ေနာက္တစ္ခုကလည္း ဒီဥစၥာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ဘ႑ာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ၊ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို အန္ကယ္လ္တုိ႔ ပါတီကုိ ဂ်ာနယ္တစ္ခုက ဘယ္လုိလုပ္ထားလဲ၊ ဘယ္လုိေပးထားလဲ၊ BOT ဘယ္လုိ ေပးတာလဲ၊ ေငြဘယ္ေလာက္ ရသလဲ ဆုိတာေတြ ေမးတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ကုိ ဘ႑ာေရးအရ လုပ္တာကုိင္တာ မဟုတ္ဘူး ဆုိရင္ အန္ကယ္လ္တုိ႔ကုိ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥပေဒအရ အဲဒီ ေကာ္မရွင္ကပဲ လာေရာက္ စစ္ေဆးပုိင္ခြင့္ ရွိတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အန္ကယ္လ္ မေျဖႏုိင္တာ ေဆာရီးပါ။

ေမး – ဦးတုိ႔ တစညပါတီက Political Elitism (ေရေပၚဆီႏိုင္ငံေရး)ကုိ အသုံးခ်ၿပီး ဒီမုိကေရစီ revolution (၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပုံ)အၿပီးမွာ လက္ယာအေခ်ာင္ လမ္းစဥ္အေပၚမွာပဲ အေယာင္ျပ ေလွ်ာက္လွမ္း ေနတယ္ ဆုိတဲ့ ေ၀ဖန္မႈေတြကုိ ဘယ္လုိ တုံ႔ျပန္ခ်င္ပါသလဲ။

ေျဖ – ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ပါတီအေနနဲ႔က လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ အေမြေပါ့ေလ။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီလုိ႔ နာမည္ ေျပာင္းလုိက္ကတည္းက အန္ကယ္လ္တုိ႔ဟာ လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ ေကာင္းေမြဆုိးေမြကုိ ခံယူတဲ့ပါတီ ျဖစ္တယ္လုိ႔ တရား၀င္ အသိေပး ေၾကညာ ထားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ပုန္းလွ်ဳိးကြယ္လွ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ ေကာင္းေမြေတြ ကုိလည္း အန္ကယ္လ္တုိ႔ အေမြခံပါတယ္။ ထုိ႔အတူပဲ လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ ဆုိးေမြေတြကုိလည္း အေမြခံတဲ့ ပါတီျဖစ္ ပါတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔က တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရး ပါတီလုိ႔ နာမည္ေျပာင္း လုိက္ၿပီးကတည္းက reform ပါတီ တစ္နည္းအားျဖင့္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲတဲ့ ပါတီတစ္ရပ္အေနနဲ႔ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ခံယူခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတဲ့ ပါတီလုိ႔ ခံယူလဲဆုိေတာ့ လမ္းစဥ္ပါတီကာလမွာ ဒီမုိကေရစီ ဗဟုိဦးစီးစနစ္ကုိ က်င့္သုံးတယ္ ႏုိင္ငံေရးအရ။ စီးပြားေရးအရ ဆုိရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ကုိ က်င့္သုံးတယ္။ တစ္ပါတီစနစ္ကုိ က်င့္သုံးတယ္။ ဒါကလည္းပဲ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒမွာကုိက တစ္ပါတီစနစ္ကုိ က်င့္သုံးမယ္။ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီက ဦးေဆာင္မယ္ ဆုိတဲ့ဟာ အတိအလင္း ထည့္ၿပီး ေရးထားပါတယ္။ အခု ဟာက တစ္ပါတီစနစ္ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ပါတီစုံဒီမုိကေရစီစနစ္ က်င့္သုံးမယ္ဆုိေတာ့ ဒါကုိ လက္ခံခဲ့တယ္။ ဒုတိယဗဟုိ ဦးစီးစနစ္ က်င့္သုံးတာ မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ဒီမုိကေရစီစနစ္ ဒီမုိကေရစီ Culture ကို လက္ခံၿပီး က်င့္သုံး ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈ။ ဒါ့အျပင္ ဆုိရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္အစား ဆုိရွယ္လစ္ စီးပြားေရးဆုိတာက (Command Economies ေပါ့။ ဗဟုိက ခ်ဳပ္ကုိင္တဲ့ စီမံကိန္းေရးဆြဲတဲ့ စီးပြားေရးစနစ္) အဲဒီအစားကုိ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္ကုိ လက္ခံတဲ့ ပါတီ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ အဲဒီလုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတဲ့ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာရရင္ Mind-Set ေပါ့ေလ။ ကုိယ့္ရဲ႕ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေတြ ပါတီမွာ ေျပာင္းလဲၿပီးေတာ့ ဖြဲ႕စည္းလာတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ တယ္။ တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရး ပါတီဟာ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ ေကာင္းေမြဆုိးေမြကုိ အေမြခံတဲ့ပါတီ ဆုိေသာ္လည္းပဲ က်င့္သုံးတဲ့ သီးျခားပါတီရဲ႕ Doctrine လုိ႔ေခၚတဲ့ လမ္းညႊန္ သေဘာတရားနဲ႔ Guided Philosophy ရွိတယ္။ လမ္းစဥ္နဲ႔ပါတီနဲ႔ မတူတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ က်င့္စဥ္၊ လမ္းစဥ္ ပ႐ုိဂရမ္ သီးျခားရွိတယ္။ Method ကေတာ့ မဇိၩမပဋိပဒါက်င့္စဥ္ေပါ့။ မဇၩိမ ပဋိဒါ က်င့္စဥ္ကေတာ့ လမ္းစဥ္ရဲ႕ အေမြကုိ ဆက္ၿပီးခံယူဖုိ႔၊ လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ လႈိင္းေပၚမွာ စီးၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတယ္ ဆုိတဲ့ဟာကုိ လက္မခံပါဘူး။ ဒီကေန႔ တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ၀ါဒလမ္းစဥ္ က်င့္စဥ္နဲ႔အညီ က်င့္သုံးေနတဲ့ ပါတီျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အန္ကယ္လ္တုိ႔ပါတီက ပါတီဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ စည္းမ်ဥ္း ရွိပါတယ္။ လမ္းစဥ္ပါတီတုန္းက လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံစည္းမ်ဥ္း ရွိတယ္။ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံစည္းမ်ဥ္း ရွိရသလုိပဲ ပါတီမွာလည္းပဲ ပါတီဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံစည္းမ်ဥ္း ရွိရပါတယ္။ အဲဒီဟာအတုိင္း က်င့္သုံးေနတဲ့ ပါတီျဖစ္တယ္ ဆုိတဲ့အေၾကာင္းကုိ ေျပာလုိပါတယ္။

ေမး – Winner takes alls (FPTP ဟုလည္း ေခၚေ၀ၚသည္) ေၾကာင့္ ႐ႈံးတယ္။ ၉၀ ေရြးေကာက္ ပြဲ ေနာက္ပုိင္း ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးသာ မေပၚခဲ့ရင္ PR နဲ႔ႏုိင္ငံေရး ထုိင္ခုံေနရာ ယူဖုိ႔ တစည ျပင္ဆင္ထားတယ္။ အခု ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးကုိပဲ ဦးေဆာင္ ေနရာထားတဲ့အခ်ိန္ ဦးတုိ႔ အရင္အစီအမံကုိ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးက သုံးဖုိ႔ ေတာ္ေတာ္ႀကိဳးစားခဲ့တာဟာ မူ၀ါဒေရးရာအေမြ လႊဲေျပာင္းမႈဆုိရင္ ျငင္းခ်င္ပါသလား။

ေျဖ – ပထမဆုံးေျပာခ်င္တာကေတာ့ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးနဲ႔ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ဘာမွမဆုိင္ဘူး။ ကုိယ့္ Identical နဲ႔ ကုိယ္ပဲ မတူပါဘူး။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ သူတုိ႔ပါတီ ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံစည္းမ်ဥ္း မူ၀ါဒလမ္းစဥ္ က်င့္စဥ္ေတြကုိ ဖတ္ၾကည့္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ပါတီရဲ႕ က်င့္စဥ္၀ါဒ လမ္းစဥ္ကုိ ဖတ္ၾကည့္လုိက္ရင္ ဒါသိသာတာပဲတဲ့။ ဒီလုိ ၾကည့္လုိ႔ရွိရင္ ဒီေမးခြန္းက ေမးစရာမလုိဘူး။ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႐ႈံးတာကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ ႐ႈံးတာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ေၾကာင့္လုိ႔ မေျပာခဲ့ဘူး။ သုိ႔ေသာ္ ရတဲ့မဲနဲ႔စာရင္ ရတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ဟာ မမွ်မတ ျဖစ္တယ္။ တကယ္လုိ႔သာ PR (Proportional Representatives) စနစ္နဲ႔ က်င့္သုံးလုိ႔ရွိရင္ ဒီ့ထက္ ကုိယ္စားလွယ္ ပုိရႏုိင္တာဆုိတဲ့ ဒီလုိပဲ ေျပာခဲ့တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ေၾကာင့္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႐ႈံးတယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး။ ကုိယ္စားလွယ္ ပုိရႏုိင္တယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့တာ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ FPTP ႏုိင္တဲ့သူ အကုန္ယူ ဆုိတဲ့စနစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးတာဟာ ၁၁ သန္းေက်ာ္ မဲေပးတယ္။ NLD က ၇ သန္းေက်ာ္ ရတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔က ၃ သန္းေက်ာ္ ရတယ္။ ခုိင္လုံတဲ့မဲေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ က်ေတာ့ NLD က ၃၉၂ ေယာက္ရတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔က ၁၂ ေယာက္ပဲ ရတယ္။ သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး မဲရရဲ႕သားနဲ႔ ဘာျဖစ္လုိ႔ ကုိယ္စားလွယ္ ၁၀ ေယာက္၊ ၁၂ ေယာက္ပဲ ရရတာလဲေပါ့။ ျပန္ၾကည့္တဲ့ အခါက်ေတာ့ NLD က မဲ ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္းရတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ က ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲရတယ္။ ကုိယ္စားလွယ္ အခ်ဳိးအစား ၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ NLD က ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းရတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔က ၂ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲရတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ရတဲ့မဲဟာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဆုိရင္ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ရသင့္တယ္။ အဲဒါမွညီမွ်တာ၊ ဘာေၾကာင့္မရလဲ။ NLD ပါတီသည္ ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္း အႏုိင္ရရဲ႕သားနဲ႔ ကုိယ္စားလွယ္က ဘာေၾကာင့္ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖစ္ေနသလဲ။ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းရရဲ႕သားနဲ႔ ဘာျဖစ္လုိ႔ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ ကုိယ္စားလွယ္ရွိလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ ဆုိတာ သြားေတြ႕တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ေၾကာင့္ ဒီလုိ ျဖစ္တာပဲဆုိၿပီး အဲဒီအခ်ိန္ကေနစၿပီး အန္ကယ္လ္တုိ႔ ဒီ PR စနစ္ကုိ ေလ့လာခဲ့တယ္။ IDEA လုိ႔ေခၚတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းပါပဲ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သူတုိ႔ေရးတဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြ ဖတ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ PR System ကေတာ့ ရတဲ့မဲအေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ ကုိယ္စားလွယ္ အခ်ဳိးအစား ယူတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ပုိၿပီးေတာ့ တရားမွ်တမႈ ရွိတယ္ ျဖစ္သင့္တယ္လုိ႔ အန္ကယ္လ္တို႔ ခံယူတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ PR System က်င့္သုံးလုိ႔ ရွိရင္ ပုိၿပီးေတာ့ မွ်တမွာပဲ ဆုိၿပီး ဒီအယူအဆနဲ႔ အဲဒီလုိ PR System နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေျပာခဲ့တာ ရွိတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ႀကံ႕ခုိင္ေရးနဲ႔ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ဒီလုိပဲ၊ အဲဒီတုန္းက NLD က မ၀င္ဘူး၊ သပိတ္ေမွာက္တယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔နဲ႔ ႀကံ႕ခုိင္ေရးနဲ႔ ၿပိဳင္ရတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔က သူတုိ႔လာတဲ့ မဲရာခုိင္ႏႈန္း နဲ႔ အန္ကယ္လ္တို႔ရတဲ့ မဲ ၅ သန္းေက်ာ္ရတယ္။ ၂၀ ရာ ခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုိယ္စားလွယ္က်ေတာ့ ၆၄ ေယာက္ပဲ ရတယ္။ အားလုံး ကုိယ္စားလွယ္ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ ရတယ္။ သူတုိ႔က nearly ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ ရတယ္။ ကုိယ္စားလွယ္ေပါ့။ ဒီ FPTP ေၾကာင့္ပဲ။ တကယ္လုိ႔သာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္မယ္ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ PR စနစ္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္လုိ႔ရေအာင္ ျပင္ဆင္ၿပီးေတာ့ PR စနစ္လုပ္သင့္တယ္လုိ႔ ဒီသေဘာထားပါ။ ၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ႐ႈံးတာဟာ PR စနစ္နဲ႔မဟုတ္လုိ႔ ဆုိတာ မဟုတ္ဘူး။ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ရတဲ့ အခ်ဳိးအစားေပၚမွာ ေျပာတာ။

ေမး – ဟုတ္ကဲ့ပါဦး။ ျပည္သူလူထုကုိ ဒီမုိကေရစီ ၀န္ေဆာင္မႈ ေျပာင္းေပးဖုိ႔ ဆုိရွယ္လစ္ ပါတီေဟာင္းအတြက္ အခက္ခဲဆုံးကိစၥက ဘာလဲဆုိတာ သိခ်င္ပါတယ္။ ဒီ Change အတြက္ လူငယ္ေကဒါ ဘယ္ႏွဦး Further Study လႊတ္ၿပီးပါၿပီလဲ။

ေျဖ – လမ္းစဥ္ပါတီမွာလည္းပဲ ဆုိရွယ္လစ္ ဒီမုိကေရစီ ဒီခံယူခ်က္နဲ႔သြားတာ။ ဒီမုိကေရစီကလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိတယ္။ သုိ႔ေသာ္ Fundamental ကေတာ့ ရွိတယ္။ ဒီမုိကေရစီရဲ႕အေျခခံေပါ့။ Element of Democracy လုိ႔ေခၚတဲ့ ဒီမုိကေရစီ အေျခခံ လြတ္လပ္မႈရွိရမယ္။ တရားမွ်တမႈ ရွိရမယ္။ လြတ္လပ္မႈ ဆုိတဲ့ေနရာမွာ Freedom of Experation ေရးတာ၊ သားတာ၊ ေျပာတာ၊ ဆုိတာ လြတ္လပ္မႈ ရွိရမယ္။ သုိ႔ ေသာ္ တာ၀န္ရွိ တာက ဒီမုိကေရစီ ဆုိတဲ့ ေနရာမွာလည္းပဲ အခု အေမရိကားတုိ႔၊ ဥေရာပတုိ႔မွာ က်င့္သုံးေနတဲ့ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကေရစီ ဆုိတာမ်ဳိးလား။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ တုိင္းျပည္မွာ ဒီကေန႔ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ မက်င့္သုံး ႏုိင္ေသးဘူး။ disable ဒီမုိကေရစီတုိ႔ေပါ့၊ ေရွ႕က နာမ၀ိေသသန ခံၿပီးေတာ့ သုံးေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီ ဆုိတာလည္း တျဖည္းျဖည္း ပ်ဳိးေထာင္ယူရတာ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္ေစသတည္း လုပ္လုိ႔မရဘူး။ ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ခု Culture တစ္ခုကုိ ပ်ဳိးေထာင္ၿပီး လုပ္ရတာ။ ဟုိတစ္ခ်ိန္တုန္းကလည္း အေမရိကားမွာ ကၽြန္စနစ္ က်င့္သုံးေနတဲ့အခ်ိန္ ဒီေန႔ထိ လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီလုိဟာမ်ဳိး ေရာက္လာေအာင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ပ်ဳိးေထာင္ရတဲ့ သေဘာရွိတယ္။ ဒီမုိကေရစီရဲ႕ အေျခခံ မိမိရဲ႕ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ ႀကိဳက္ သလုိ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိတယ္။ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာဟာ ျပည္သူေတြက ဆင္းသက္တယ္ ဆုိတာ ဒီဟာေတြျဖစ္ဖို႔ ဟာ အမ်ားႀကီး သူတို႔ေလ့က်င့္ ပ်ဳိးေထာင္ခဲ့ရတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံမွာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲဖုိ႔ ျဖစ္လာတဲ့အထိ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ မဲေပးခြင့္ မရွိေသးပါဘူး။ အမ်ဳိးသမီးေတြ မဲေပးခြင့္ရွိတာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ဘယ္ေလာက္မွ မရွိေသးပါဘူး။ Gender Equality လုိ႔ေခၚတဲ့ က်ားမတန္းတူညီမွ်ရွိေရး ဆုိတဲ့ဟာကုိ ျပန္လုပ္ ရတဲ့ အေနအထားရွိတယ္။ ဆုိရွယ္လစ္စနစ္မွာ သူ႔ ဒီမုိကေရစီနဲ႔သူ ရွိတယ္ဆုိေပမယ့္လုိ႔ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ အႀကိဳက္ခ်င္း မတူဘူး။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ဆုိရွယ္လစ္စနစ္ က်င့္သုံးတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ က်င့္သုံးတယ္။ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြကေတာ့ Human Right, Individual Right တစ္ဦးခ်င္း အခြင့္အေရး မရွိဘူး၊ ဘာဘူးနဲ႔။ ဒါေပမဲ့ သူ႔အရပ္နဲ႔သူ႔ဇာတ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေနတဲ့ အေျခအေနရွိတယ္။ မႏွစ္က ပီကင္း ေရာက္ခဲ့တယ္။ စီးပြားေရးအရ အမ်ားႀကီး တုိးတက္ေနတယ္။ ဒါဆုိရွယ္လစ္စနစ္ သူ႔ဒီမုိကေရစီနဲ႔သူပဲ။ သူ႔အရသာနဲ႔သူပဲ။ ဆုိရွယ္လစ္စနစ္ကေန ဒီမုိကေရစီကုိ ေျပာင္းလဲတဲ့အခါမွာ အစြန္းေတြရွိပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ လြတ္လပ္ တယ္။ လြတ္လပ္မႈ လြန္ကဲရာကေန မင္းမဲ့စ႐ုိက္ကုိ ျဖစ္ေစတယ္။ အဲဒီလုိ မင္းမဲ့စ႐ုိက္ ျဖစ္မွာစုိးလုိ႔ ဗဟုိဦးစီး စနစ္ ေရာက္လာရင္လည္း ဒါအစြန္းတစ္ခုပဲ။ အစြန္းတရားေတြ ေရွာင္တဲ့လမ္းစဥ္ကုိ မွန္မွန္သြားႏုိင္ဖုိ႔႔ပဲ လုိပါတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ပါတီက ႏွစ္ေပါင္း ၂၆ ႏွစ္ ျပည့္ၿပီေပါ့ေလ။ ဘာပဲေျပာေျပာ ဟုိတုန္းက လမ္းစဥ္ ပါတီရဲ႕ ပါတီ၀င္ေတြကုိ အေျခခံၿပီး ဒီပါတီဖြဲ႕ခဲ့ရတယ္။ လူသစ္ေတြ စည္း႐ုံးၿပီး လုပ္ခဲ့တာ အခုဆုိပါတီ၀င္ အင္အား ၄ သိန္း ၅ ေသာင္း ၇ ေထာင္ေက်ာ္ ရွိလာၿပီ။ ဒီပါတီ၀င္ေတြကုိ လည္းပဲ လမ္းညႊန္ သေဘာတရား၀ါဒ က်င့္စဥ္ ဒါေတြကုိ ေျပာင္းၿပီးေတာ့ အသိၪာဏ္ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနပါတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ဌာနခ်ဳပ္မွာ ေကာ္မတီႀကီး ၇ ရပ္ ရွိပါတယ္။ စည္း႐ုံးေရး ေကာ္မတီႀကီး၊ ႏုိင္ငံေရး ေကာ္မတီႀကီး၊ စီမံခန္႔ခြဲေရး ေကာ္မတီ ႀကီး၊ လယ္သမား၊ အလုပ္သမား ေကာ္မတီႀကီး၊ လူငယ္ေကာ္မတီႀကီး၊ အမ်ဳိးသမီး ေကာ္မတီႀကီး အဲဒီယႏၲရားနဲ႔ သြား အန္ကယ္လ္တုိ႔မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာစာတမ္း ဆုိတာရွိတယ္။ မန္နီဖက္စတုိက ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္တဲ့အခါ ျပည္သူကုိခ်ျပေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕လမ္းစဥ္၊ မူ၀ါဒဟာ ဒါေတြပါပဲ။ လမ္းစဥ္ဆုိတာ အေၾကာင္း အရာတစ္ခုရဲ႕ သေဘာထားေတြကုိ ေျပာတာ။ စီးပြားေရးေစ်းကြက္ စီးပြားေရး လုပ္နည္းကိုင္နည္း ကြာျခားတာ ရွိတယ္။ မူကေတာ့ ဒါေတြပါပဲ။ ဒါေတြကုိ ပါတီ၀င္ေတြထဲ ျဖန္႔တယ္၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ လုပ္တယ္။

ေမး – တစည ပါတီက တုိင္းရင္းသားအက်ဳိး ေဆာင္ရြက္မယ္လုိ႔ ေႂကြးေၾကာ္ သံရွိေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြၾကား နယ္ျခားေစာင့္တပ္ အျငင္းပြားမႈမွာ ဘယ္ဘက္ကုိ ရပ္တည္ေပးမလဲ။

ေျဖ – အန္ကယ္လ္တုိ႔မွာ တုိင္းရင္းသားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ မူရွိထားတယ္။ ၈၈ ခုႏွစ္ တုိင္းရင္းသား စည္းလုံး ညီညြတ္ေရး ပါတီဖြဲ႕တယ္။ အဲဒီမွာ ၂၃၅ ပါတီရွိတယ္။ အဲဒီပါတီ အမ်ားစုနာမည္ ဒီမုိကေရစီ နာမည္မပါတာ မရွိသေလာက္ပဲ။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ပါတီကုိ ဘာလုိ႔ တုိင္းရင္းသားစည္းလုံး ညီညြတ္ေရး ပါတီေပးၿပီး ဘာလုိ႔ ဒီမုိကေရစီ မပါတာလဲ ေမးတယ္။ တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးက ဒီမုိကေရစီထက္ ပုိအေရးႀကီးတယ္ ထင္လုိ႔ ဒီခံယူခ်က္နဲ႔ ဒီနာမည္ကုိ ေပးတဲ့သေဘာပဲ။ အန္ကယ္လ္တုိ႔မွာ တုိင္းရင္းသားေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သေဘာထားေတြ ရွိတယ္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ အမ်ဳိးသားညီလာခံ စလုပ္တယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔က ၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၁၂ ေယာက္ပဲရတယ္။ NLD က ၃၉၂ ေယာက္ရတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေရးဖို႔ အမ်ဳိးသား ညီလာခံ ေခၚၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ရတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ အခ်ဳိးအစားနဲ႔ အန္ကယ္လ္တုိ႔က တက္ရတယ္။ NLD ၈၀ ေက်ာ္၊ ၉၀ ေလာက္ တက္ရတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔က ၃ ေယာက္ပဲ တက္ရတယ္။ ပါတီတစ္ခုကုိ ၅ ေယာက္ ကုိယ္စားလွယ္နဲ႔ေပါ့။ အဲဒီတုန္းက ႀကံ႕ခုိင္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးက အသင္းအေနနဲ႔ အမ်ားႀကီး ပါေနတယ္။ ဒီၾကားထဲက တျဗဳန္းျဗဳန္းနဲ႔ NLD က သပိတ္ေမွာက္ၿပီး ထြက္သြားျပန္ေရာ။ ပါတီဆုိလုိ႔ အန္ကယ္လ္ တုိ႔ပဲ က်န္တယ္။ Majority (အမ်ားစု)ေတာ့ Majority ပဲ။ ဗုိလ္က်စုိးမုိးတဲ့ Majority ျဖစ္တယ္။ အခု ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒမွာ တုိင္းရင္းသားနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အဓိကအားျဖင့္ ေနာက္မွာပါတဲ့ ဇယားအရ သူတုိ႔ ဥပေဒျပဳတဲ့ အာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာ ေပးတယ္။ ဒီဇယားကုိ ၾကည့္ရင္ ဗဟုိက ခ်ဳပ္ကုိင္ထားတာ ေတာ္ေတာ္မ်ားတဲ့ သေဘာရွိတယ္။ တုိင္းရင္းသားေတြ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ေပးတာ နည္းေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ျပင္ဖုိ႔ဆုိတဲ့အခါမွာ ဒီဟာကုိ အဓိက စေျပာလာတာ ျဖစ္တယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔မွာ တုိင္းရင္းသားနဲ႔ ပတ္သက္ လုိ႔ အဓိကမူ ၄ ခ်က္ရွိတယ္။ ၁။ တန္းတူညီတူရွိေရး ၂။ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ရွိေရး ၃။ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး အေနနဲ႔ ရွင္သန္ရပ္တည္ပုိင္ခြင့္ရွိေရး ၄။ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြ အေနနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈရွိေရး ဒီအေျခခံ ၄ ခ်က္ရွိတယ္။ သူတုိ႔ကုိ ေပးထားတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ စီးပြားေရးအာဏာသည္ နည္းေနတယ္။ ဒါေတြကုိ ျပင္ေပးပါ။ ဒီကေန႔ တုိင္းရင္းသားေတြဘက္က ပစ္မယ္ခတ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ကန္႔ကြက္မွာ။

ေမး – ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးဖို႔ ဘာေတြျပင္ဆင္ေနလဲ။ ၉၀ နဲ႔ယွဥ္ရင္ မဲဆႏၵနယ္ ဘယ္ေလာက္ထိ ေလ်ာ့သြားမလဲ။

ေျဖ – ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ တုန္းကလည္း အန္ကယ္လ္တုိ႔ ေတာ္ေတာ္ကုိ အေျခအေနဆုိးတဲ့ အေျခအေနပါ။ ၈၈ က လမ္းစဥ္ပါတီကုိ ျဖဳတ္ခ် တဲ့ႏွစ္ ျပည္သူတစ္ရပ္လုံး အုန္းအုန္းကၽြက္ကၽြက္ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ တပ္မေတာ္ အာဏာ သိမ္းတဲ့ႏွစ္ ျဖစ္တာေပါ့။ ၂ ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတယ္။ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ဒီေလာက္ ရမယ္ မထင္ဘူး။ ၃ သန္းေက်ာ္ရတဲ့ အေျခအေနဆုိေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး အားေကာင္းပါတယ္။ အဲတုန္းက NLD နဲ႔ အန္ကယ္လ္တုိ႔ပဲ ရွိတယ္။ က်န္တာက ပါတီအေသးေလးေတြ။ အခုက်တဲ့ အခါက်ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္ထက္ အမ်ားႀကီး ေျပာင္းလဲသြားၿပီ။ ႀကံ႕ခုိင္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး၊ NLD ရွိတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ရွိတယ္။ ဒါအျပင္ တုိင္းရင္းသားေတြ ရွိတယ္။ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေတြခ်ည္းပဲ ပါတီက ၉ ခုေလာက္ ရွိတယ္။ ရွမ္းကလည္း ဒီလုိပဲ။ မြန္၊ ကရင္ ဒီဟာေတြကလည္း ရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး မွ်ရမယ့္ သေဘာရွိတယ္။ PR System က်င့္သုံးၿပီးေတာ့ ရတဲ့မဲအေပၚ ကုိယ္စားလွယ္ ပါ၀င္လာရင္ ဒါဟာ အမ်ားစု ရၿပီးေတာ့ လႊတ္ေတာ္မွာ လုပ္ခ်င္တာ လုပ္တဲ့ဟာ ကင္းေပ်ာက္သြားမယ္။ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးမႈကေတာ့ ပုံမွန္မဲဆြယ္ စည္း႐ုံးမႈကေတာ့ ရွိတယ္။ ၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ၀င္ၿပိဳင္ခဲ့တယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ၀င္ၿပိဳင္ခဲ့တယ္။ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ၀င္ၿပိဳင္ခဲ့တယ္။ ဒီအေတြ႕အႀကံဳအရဆုိရင္ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ဖြဲ႕စည္းထားမႈကုိ ေလွ်ာ့လုိက္ရတာ ရွိတယ္။ အရင္က ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၃၃၀ ရွိတဲ့ေနရာမွာ အားလုံးနီးပါး ဖြဲ႕စည္းထားႏုိင္တဲ့ ၉၀ ခုႏွစ္တုန္းက အခုကုိယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသေတြ ေပးလုိက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ အဲဒီေတာ့ အန္ကယ္လ္တုိ႔က မရဘူး။ ဘာေၾကာင့္မရလဲ ဆုိေတာ့ လက္နက္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လဲထားတယ္။ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ထားတယ္ ဆုိေပမယ့္ လက္နက္စြန္႔ထားတာ မရွိေသးဘူး။ ကရင္ျပည္နယ္ လည္း ဒီအတုိင္းပဲ။ ၂၀၁၀ အေတြ႕အႀကံဳအရ အန္ကယ္လ္တုိ႔ အမ်ားႀကီးခံရတယ္။ လူမ်ဳိးေရးအရကုိက စကားေျပာလာႏုိင္တယ္။ ၃၀ ေလာက္ မဖြဲ႕ႏုိင္ဘူး။ ၀င္တဲ့အခါ ၿမိဳ႕နယ္အလုိက္ စိစစ္ၿပီးေတာ့ ၀င္ရမယ့္ သေဘာ ရွိတယ္။

ေမး – လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္ေနတဲ့ တျခားကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ အားနည္းခ်က္ အားသာခ်က္ေတြ ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာ အကဲခတ္တာမ်ဳိးရွိလား။ ရွိရင္ အဲဒါေတြကုိ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရး ကာလမွာ ဘယ္လုိ အသုံးခ်မလဲ။

ေျဖ – အန္ကယ္လ္တုိ႔ ကုိယ္စားလွယ္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ ၁၇ ေယာက္ရွိတယ္။ က်န္တဲ့ ျပည္နယ္နဲ႔ တုိင္းေတြမွာ ၄၇ ေယာက္ ရွိတယ္။ ကုိယ့္လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ ေစာင့္ၾကည့္ရတာ ရွိသလုိ တျခား ကုိယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈေတြကုိေရာပဲ ေစာင့္ၾကည့္ရတဲ့ သေဘာရွိတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔မွာ လႊတ္ေတာ္ အေထာက္ကူျပဳအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားတာ ရွိတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကလည္းပဲ စလုပ္တာ Research (သုေတသန) လုပ္ဖုိ႔ အင္စတီက်ဴးရွင္းကလည္း ဘာမွမရွိေသးဘူး။ အမ်ားႀကီး ျပည့္စုံေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ၂၀၂၀ ေလာက္ ဆုိရင္ ေတာ္ေတာ့္ကုိ အရွိန္ရတဲ့ လႊတ္ေတာ္ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီတုန္းက လႊတ္ေတာ္ တစ္ခုတည္းပဲ။ အဲဒီတည္းကေန လႊတ္ေတာ္ မရွိေတာ့ဘဲနဲ႔ အခုမွႀကိဳးစားၿပီး လုပ္တယ္ဆုိေပမယ့္ အားရ ေက်နပ္ဖြယ္ေတာ့ မရွိပါဘူး။ အန္ကယ္လ္တုိ႔က လူနည္းစု ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပုိႀကိဳးစားရတဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ ေမးခြန္းတစ္ခု အျငင္းပြားရင္ မဲခြဲဆုံးျဖတ္ရင္ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ႐ႈံးမယ္ ဆုိတာ အသိသားပဲ။ ႀကံ႕ခုိင္ေရးက အမ်ားစုျဖစ္ေနတာ။ ဒါေပမဲ့လည္းပဲ ႐ႈံးမယ္မွန္း သိေပမယ့္ ျပည္သူ႔ဘက္က ရပ္တည္တဲ့အတြက္ အန္ကယ္လ္တုိ႔ပါတီက ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ေနတဲ့အတြက္ တစ္ပန္းသာပါတယ္။ တျခားလူနည္းစု ပါတီေတြလည္း ဒီအတုိင္းပဲေပါ့။ ႀကံ႕ခုိင္ေရးလုိေတာ့ ေမွ်ာလုိက္လုိ႔ မရဘူးေပါ့။ တခ်ဳိ႕ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ဆုိ ခလုတ္ႏွိပ္တာေလာက္ပဲ အလုပ္ရွိတာေပါ့။ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးက ပါတီစုံစနစ္မွာ အဓိကထားရမယ္။ ဖဆပလ လက္ထက္မွာလည္း မဲဆြယ္စည္း႐ုံးမႈက ျပႆနာ တက္ထားတယ္။ တစ္ေယာက္ နဲ႔ တစ္ေယာက္ အပုပ္ခ်။ အဲဒီကေန သတ္ၾက၊ ျဖတ္ၾကေတြ ျဖစ္ခဲ့ဖူးတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔က တျခားပါတီကုိ အပုပ္ခ်ၿပီး ေျပာဆုိ စည္း႐ုံးဖုိ႔ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ကုိယ့္မူ၀ါဒအယူ အဆကုိ ျပည္သူကုိခ်ျပတဲ့ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးမႈသာ ဆုိရင္ ပုိၿပီးေတာ့ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈျဖစ္မယ္။ ပါတီမွာလည္း က်င့္၀တ္ရွိသင့္တယ္။ စာနယ္ဇင္းမွာလည္း က်င့္၀တ္ ရွိသလုိေပါ့။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ပါတီအေနနဲ႔က တျခားပါတီေတြကုိ ၿပိဳင္ဘက္လုိပဲ သေဘာထားတယ္။ ရန္ဘက္လုိ သေဘာမထားဘူး။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြဟာ ရန္ဘက္မဟုတ္ဘူး၊ ၿပိဳင္ဘက္ေတြျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ ခံယူခ်က္နဲ႔ မဲဆြယ္ စည္း႐ုံးသြားမွာပါ။

ေမး – ဦးတုိ႔ တစညပါတီက မဆလ ပါတီကေန အသြင္ေျပာင္းလာတဲ့ ပါတီျဖစ္လုိ႔ မဆလပါတီရဲ႕ အရင္ဥကၠ႒ ေဟာင္း ဦးေန၀င္းရဲ႕ ေျမးေတြေပါ့ေနာ္။ သူတုိ႔ကလည္း ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါလာေတာ့ ဦးေန၀င္း ေျမးေတြက လက္ရွိအခ်ိန္ ပါတီမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ အားေပးေထာက္ပံ့ တာေတြ ရွိပါသလား။

ေျဖ – အန္ကယ္လ္တုိ႔နဲ႔ လူမႈေရးအရေတာ့ ရွိပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီအေနနဲ႔ ပါ၀င္ပတ္သက္တာ မရွိပါဘူး။ လူမႈေရး အရေတာ့ ဆက္ဆံတာ ရွိပါတယ္။

ေမး – ဦးတုိ႔ ပါတီထဲကေကာ စည္ပင္ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ၿပိဳင္တာေတြ ရွိသလား။

ေျဖ – ၀ိနည္းလြတ္ လုပ္တယ္ဆုိတာ ေကာင္းသလား။ ဒါလည္း လိမ္နည္းတစ္ခုပဲ။ မုသာ၀ါဒပဲ။ ပါတီ၀င္ၿပီးတဲ့ အခါ စည္ပင္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ၿပိဳင္မရတဲ့အခါ ပါတီျပန္၀င္ ဥပေဒဆုိတာ လက္တစ္လုံးျခား လုပ္တယ္ဆုိတာ ဒါပဲ၊ လုပ္သင့္သလား စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အဲလုိထဲမွာ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ပါတီမပါဘူး။ ဖဆပလ လက္ထက္မွာ ျမဴနီစပါယ္ လူႀကီးေရြးပြဲေတြ လုပ္တယ္။ အဲဒီမွာ ျပည္သူက ေရြးခ်ယ္တဲ့ လူကပဲ လုပ္ငန္း အဆုံးအျဖတ္ ေပးတာ။ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္တာ Staff ေတြက အေကာင္အထည္ေဖာ္တာ။ တကယ္ လုပ္ႏုိင္တဲ့ သူကုိရွာၿပီးေတာ့ ပါတီက တင္ေပးရတာ။ ပါတီက ထြက္ၿပီးေတာ့ လုပ္တာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ ကုိယ့္ပါတီ အက်ဳိးျပဳတာ မျပဳတာထက္ ျပည္သူကုိ အက်ဳိးျပဳတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ပဲ။ လူ ၆၀၀ ရွိရင္ ၃၀၀ ပဲ မဲေပးလုိ႔ရရင္ က်န္တဲ့သူေတြကေရာ ဘာလုိ႔ မဲေပးလုိ႔မရတာလဲ။ ႀကံ႕ခုိင္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ပါတီက အေထာက္အကူျပဳ အဖြဲ႕ေတြ ၀င္ပါၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတာေတြလည္း ႐ႈပ္႐ႈပ္ေထြးေထြးပဲ။ စည္ပင္ေရြးေကာက္ပြဲက တရားမမွ်တဘူးလုိ႔ ေျပာေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ကိုယ့္ပါတီက လူေတြရရင္ ေလလံေတြရမယ္။ ဟုိဟာေတြ ရမယ္ဆုိၿပီး လုပ္ေန ရင္ေတာ့ ဒီပါတီက သိပ္အသုံးမက်ေသးဘူးပဲ။

ေမး – တစညဟာ မိဘပါတီ (စစ္အာဏာရွင္ဦးေန၀င္း၏ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီ )ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး ခၽြတ္ၿခံဳက်ခဲ့တယ္။ ၉၀မွာလည္း လူထုအပယ္ခံဆုိတာ ျငင္း မရေတာ့ေပ မယ့္ ေနာင္ႏွ စ္ ၂၀ ေက်ာ္ ဒီမူ၀ါဒ ထီးရိပ္ေအာက္ ဆက္ခုိလႈံေနသူေတြရဲ႕ အနာဂတ္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္နဲ႔ ယုံၾကည္ခ်က္ ကုိ ေျပာျပပါ။

ေျဖ – ႏုိင္ငံေရးပါတီရဲ႕ ရပ္တည္မႈက ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပဲ တုိင္းတာလုိ႔မရဘူး။ ႏုိင္ငံေရးပါတီရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ ရည္မွန္းခ်က္ ဆုိတာက ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္း ျဖစ္တယ္။ တခ်ဳိ႕က ႏုိင္ငံေရး ပါတီကုိ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ႏႈိင္းတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရသည္ျဖစ္ေစ မရသည္ျဖစ္ေစ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြဟာ ကုိယ့္မူ၀ါဒ အယူအဆကုိ ျပည္သူေတြၾကားထဲ ေရာက္ေနေအာင္ လုပ္ေနရမွာပဲ။ ႏုိင္ငံေရးပါတီရဲ႕ ဦးတည္ ခ်က္ပဲ။ သမီးေျပာတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ခၽြတ္ၿခံဳက်တယ္ ဆုိတာဟာ အန္ကယ္လ္တုိ႔ ပါတီဟာ ဒီကေန႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီမွာ သက္တမ္းအရွည္ဆုံး ပါတီတစ္ခုပဲ။ ၃၀၅ ၿမိဳ႕နယ္ ဖြဲ႕ထားႏုိင္တယ္။ ၂၆ ႏွစ္မွာ အန္ကယ္လ္တုိ႔က ၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ ပါတီဖြဲ႕တယ္။ NLD က ၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္ေန႔မွာ ဖြဲ႕တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္တမ္းအရွည္ဆုံး ပါတီလုိ႔ ေျပာတာ။ ႀကံ႕ခုိင္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ၂၀၁၀ မွာ ဖြဲ႕တာ။ ဟုိတုန္းက အသင္း လုိလုိ ဘာလုိလုိနဲ႔ လုပ္ေနတာ။ အဲေလာက္ထိ သက္တမ္းရွည္ၿပီး ေနလာႏုိင္တာ ပါတီရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အဂၤါရပ္ တစ္ခုပါပဲ။ ႏုိင္ငံေရးပါတီက ႏုိင္ငံေရး ခၽြတ္ၿခံဳက်သလား မက်သလားဆုိတာ ဒါကုိၾကည့္ရမယ္။ ျပည္သူက အလုိမက်လုိ႔ အမ်က္မေျပရင္ အမ်က္ေျပတဲ့အထိ ေစာင့္ရမွာပဲ။ ႏုိင္ငံေရးပါတီတစ္ခု ထူေထာင္ၿပီဆုိ ရင္ ေစာင့္ႏုိင္တဲ့၊ ေတာင့္ႏုိင္တဲ့ အရည္အခ်င္းလည္း ရွိရမယ္။ ေရေပၚဆီ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ဳိး အန္ကယ္လ္တုိ႔ ပါတီ မဟုတ္ဘူး။ လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ ေကာင္းတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳကုိ ယူတာေပါ့။

အမည္ – ဦးဟန္ေရႊ

ေမြးသကၠရာဇ္ – ၁၉၄၁ ခုႏွစ္၊

ဇာတိ – ပဲခူး၊

ပညာအရည္အခ်င္း – ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္တြင္ ၀ိဇၨာဘြဲ႕ရ။

လမ္းစဥ္ပါတီ ကာလ၌ ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းေရးမွဴး၊ ဥကၠ႒အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့၊ ပါတီဌာနခ်ဳပ္ ညီလာခံ၌ ေရြးခံရၿပီး ဗဟုိေကာ္မတီ၀င္ျဖစ္။ ဗဟုိေကာ္မတီ၀င္ကေန ဗဟုိေကာ္မတီအတြင္းေရးမွဴး၊ ၈၈ ခုႏွစ္တြင္ မဆလ ပါတီမွ တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ အမည္ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး တစညပါတီမွ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ စည္း႐ုံးေရး ေကာ္မတီႀကီး တာ၀န္ခံအျဖစ္ တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္။

တစညပါတီသည္ ျပည္နယ္ႏွင့္တုိင္း ၁၄ ခုတြင္ ေကာ္မတီမ်ား ရွိၿပီး ရပ္ေက်း၌ ေက်းရြာအုပ္စု တစ္ေသာင္း ေက်ာ္ ဖြဲ႕စည္းထားႏုိင္။ ပါတီညီလာခံ က်င္းပရာ၌ ၿမိဳ႕နယ္ဥကၠ႒ (သုိ႔မဟုတ္) အတြင္းေရးမွဴး တစ္ေယာက္ တက္ရၿပီး ညီလာခံမွ ခ်မွတ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ဗဟုိေကာ္မတီ ၂၀၀ ဖြဲ႕။ ဗဟုိေကာ္မတီ ၂၀၀ ဖြဲ႕ၿပီးမွ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ။ ဗဟုိ အလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီမွာ ဥကၠ႒၊ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး၊ တြဲဖက္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးရွိၿပီး ဒုဥကၠ႒ မရွိ။ ဗဟုိ အလုပ္ အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ၀င္ ၂၅ ဦးရွိၿပီး ၎ေအာက္တြင္ စည္း႐ုံးေရး ေကာ္မတီႀကီး၊ လူငယ္ ေကာ္မတီႀကီး၊ အမ်ဳိးသမီးေကာ္မတီႀကီး ၇ ခုထားရွိ။ ယင္းေကာ္မတီႀကီး ၇ ခု ေအာက္၌ ျပည္နယ္/တုိင္း၊ ၿမိဳ႕နယ္၊ ရပ္ေက်း အဆင့္ဆင့္ရွိၿပီး လုိအပ္သည့္ ေနရာမွသာ ခ႐ုိင္ဖြဲ႕စည္းသည္။ ပါတီညီလာခံကုိ ၅ ႏွစ္ ၁ ခါ သုိ႔မဟုတ္ ၄ ႏွစ္ ၁ ခါ က်င္းပ။

 ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္သတင္းဌာန- http://www.facebook.com/myanmarherald