ႏွစ္ေပါင္း ၁၃၀ တိုင္လုၿပီမို႔

အုတ္၊ က်စ္၊ ေက်ာ္၊ ေအး – မႏၲေလး ဆိုတဲ့ ရာဇ၀င္ သေကၤတအရ ၁၂၂၁ခုႏွစ္၊ ကဆုန္
လျပည့္ေက်ာ္ ၇ရက္ေန႔မွာ ခုႏွစ္ဌာနႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ တည္ခဲ့တဲ့ မႏၲေလးၿမိဳ႕ေတာ္ဟာ
အင္း၊ ၀၊ လိပ္၊ တက္၊ မန္းၿမိဳ႕ပ်က္ ဆိုတဲ့ ဥဒါန္းစကားႏွင့္ ၁၂၄၇-ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၈ရက္ (၁၈၈၅ ခုႏွစ္၊ႏို၀င္ဘာ ၂၉ရက္)ေန႔မွာ ပ်က္သုဥ္းခဲ့ရပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ျမန္မာတစ္ျပည္လုံး သူ႕ကြၽန္လက္ေအာက္ ေရာက္ရတာပဲ မဟုတ္လား။
မႏၲေလးက ဘုရင့္မင္းေနျပည္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ မႏၲေလးကို ေနျပည္ေတာ္အျဖစ္

တည္ေထာင္ကတည္းက၊ ၿမိဳ႕တည္နန္းတည္ ခုနစ္ဌာနမွာ က်ဳံးေတာ္၊ေရႊ ၿမိဳ႕ေတာ္..
ဆိုတာ၊ ႏိုင္ငံႏွင့္အ၀ွန္း အာဏာ၃ရပ္ တည္ရိွရာ အဓိကအျမင့္မားဆုံးေနရာပဲျဖစ္တယ္။ သက္ဦးဆံပိုင္ပေဒသရာဇ္ႏွင့္အတူ အာဏာ၃ရပ္ကိုကိုင္စြဲထားတဲ့ မူးႀကီးမတ္ရာ၊ စစ္သူႀကီးေသနာပတိတို႔ ရဲ႕ စိုးစံ၊ ႐ုံးစိုက္ရာျဖစ္တယ္။ အာဏာရဲ႕အထြတ္အထိပ္ ျဖစ္တဲ့ ရာဇပလႅင္၉ရပ္ရိွတဲ့ နန္းေတာ္ႀကီးေတြႏွင့္အတူ လႊတ္ေတာ္႐ုံးလည္းရိွတယ္။ ကိုယ့္
အရွင္ကိုယ့္သခင္လက္ထက္ေတာ္ကာလအခ်ိန္အခါကျဖင့္ မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕ဟာတစ္တိုင္း
တစ္ျပည္လုံးရဲ႕အထြတ္အထိပ္၊ အျမင့္အျမတ္ေနရာပါပဲ။
နယ္ခ်ဲ႕စစ္တပ္က မႏၲေလးေနျပည္ေတာ္ကို သိမ္းပိုက္၊ ရွင္ဘုရင္ႏွင့္တကြ မိဖုရားအေခၽြ
အရံေတြဖမ္းဆီးၿပီး၊ အိႏိၵယပို႔၊ လႊတ္ေတာ္ကိုဖ်က္သိမ္း၊ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပိုင္မႈ
အမွတ္အသား ရတနာပုံက ေဒါင္းအလံကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး၊ ယူနီယံဂ်က္အလံလႊင့္ထူ
လိုက္တာႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ေရႊမွန္ကင္းအစစ္က၊ ထင္းျဖစ္ခဲ့ရတာပါပဲ။ တစ္ခ်ိန္က လုံၿခဳံေရးရဲမက္အဆင့္ဆင့္ကို ျဖတ္သန္းခြင့္ျပဳမွေရွ႕ေတာ္ေမွာက္ ခစားေရာက္ရတာ၊
ေမာ္ဖူးေစဆိုမွ မ်က္ႏွာေမာ့ခြင့္ရတဲ့ သီဟာသနပလႅင္ေရွ႕မွာ နယ္ခ်ဲ႕စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ ဖန္ခြက္ခ်င္းေတ့၊ ေအာင္ပြဲခံၿပီးတံခါးမရိွဓားမရိွ ျဖစ္သြားတာပါပဲ။ ျမနန္းစံေက်ာ္ ေရႊနန္း
ေတာ္ႀကီးဟာနယ္ခ်ဲ႕တို႔ရဲ႕ ပါတီပြဲက်င္းပရာ ေနရာႀကီး ျဖစ္သြားတယ္။ ေစာင္းညႇင္း
ပတ္သာနဲ႔ဘုန္းေတာ္ ဘြဲ႕သီခ်င္းသံအစား၊ အဂၤလိပ္ဘင္ခရာအဖြဲ႕က ေန မ၀င္အင္ပါယာ
အရွင္၊ ၀ိတိုရိယဘုရင္မႀကီးကို ခ်ီးမြမ္းေထာပနာျပဳတဲ့ သီခ်င္းသံေတြ ၿခိမ့္ၿခိမ့္ညံ
သြားေတာ့တယ္။
မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕တြင္း အေဆာင္ေဆာင္ အနန္းနန္း၊ ၾကငွာန္းျပာသာဒ္မ်ားဟာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး
႐ုံး၊စစ္႐ုံးစိုက္ရာအေဆာက္အဦးေတြ၊ပါတီပြဲက်င္းပရာအေဆာက္အဦး ေတြ ျဖစ္သြား
တယ္။ ဒါ့အျပင္ ၄၈ရပ္ ျပာသာဒ္ရိွတဲ့အနက္ ၿမိဳ႕႐ိုးေျမာက္ဖက္ျခမ္း၊ ဘုံ၅ဆင့္နဲ႔ စည္သာတံခါး ျပာသာဒ္ေတာ္ႀကီးကို အတြင္းကေနျပန္လည္မြမ္းမံ ျပင္ဆင္ၿပီး၊ ဘုရင္ခံ
အိမ္ေတာ္အျဖစ္ပင္ အေျခစိုက္လိုက္ၾကတယ္တကယ္ေတာ့ ရွင္ဘုရင္ကို ၾကက္ကေလး၊
ငွက္ကေလးမ်ားသဖြယ္၊လြယ္လင့္တကူ ဖမ္းဆီးကာ တစ္ျပည္လုံး သိမ္းပိုက္
လိုက္ေပမယ့္၊ တကယ့္တိုင္းသူျပည္သားအမ်ားစုႀကီးကေတာ့ ဒီသိမ္းပိုက္မႈကို
လြယ္လြယ္ကူကူ လက္မခံပါဘူး။ မႏၲေလး ေနျပည္ေတာ္အပါအ၀င္တစ္ျပည္လုံး
အတိုင္းအတာနဲ႔ ရရာလက္နက္ဆြဲကိုင္ၿပီး ျပန္လည္ေတာ္လွန္ ပုန္ကန္ၾကတယ္။ တပ္ဖြဲ႕
တပ္စုအလုံးအရင္းအေနႏွင့္ေရာ၊ ေပ်ာက္ၾကားပုံစံႏွင့္ေရာ ပုန္ကန္ၾကလို႔ အဂၤလိိပ္
စစ္တပ္အေနႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္းဆယ္ခ်ီၿပီး ႏိွမ္နင္းခဲ့ရသတဲ့။ ဒီေတာ့ သူတစ္ပါးတိုင္းျပည္
ကိုလာၿပီး မတရားသိမ္းပိုက္ထားသူမ်ားအဖို႔ သူတို႔လုံၿခဳံေရးဟာရတက္မေအးဖြယ္ရာ
ပါပဲ။
ဒီလို ေခါင္းငုံ႕မခံ၊ အခြင့္ေရးရရင္ရသလို ျပန္လည္ပုန္ကန္တဲ့ အေျခအေနမွာမႏၲေလး
နန္းၿမိဳ႕ႀကီးဟာ အဂၤလိပ္အုပ္စိုးသူ၊ အဂၤလိပ္စစ္တပ္အတြက္ေတာ့ေရကန္အသင့္၊ ၾကာအသင့္ဆိုရေလာက္တဲ့ ခံတပ္ႀကီးပါပဲ။ တစ္ဖက္ကို ၁မိုင္၂ဖာလုံ၊ ၅၅ကိုက္ အရွည္ရိွတဲ့ ေလးေထာင့္စပ္စပ္ နန္းၿမိဳ႕ႀကီးဟာ အျမင့္ေပ၃၀နီးပါး ထု၁၀ေက်ာ္ရိွတဲ့ အုတ္ၿမိဳ႕႐ိုးႀကီးလည္း ပတ္ရံထားတယ္။ ဒီအုတ္ၿမိဳ႕႐ိုးႀကီးကိုပဲ အက်ယ္ေပ၂၀၀နီးပါး၊ အနက္ေပ၂၀၀န္းက်င္ရိွတဲ့ ေရက်ဳံးႀကီးနဲ႔လည္း ေလးဘက္ေလးတန္ဆီးရံထားေသးရဲ႕။
အုတ္ၿမိဳ႕႐ိုးႀကီးေလးေထာင့္စပ္စပ္မွာ အ၀င္အထြက္အတြက္ တံခါးမႀကီး ၄ေပါက္၊ မလြယ္ေပါက္၈ေပါက္ပဲရိွတယ္။ က်ဳံးႀကီးကို ျဖတ္ဖို႔အတြက္လည္း အေရးေပၚရင္
အလယ္က အခင္းနင္းၾကမ္းေတြ လြယ္လင့္တကူ ျဖဳတ္လို႔ရတဲ့ တံတား၅စင္းပဲရိွတယ္။
ဒီေတာ့မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕ဟာ လုံၿခဳံေရးအတြက္ စိတ္ခ်ရၿပီေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ နယ္ခ်ဲ႕
အဂၤလိပ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရး႐ုံးေတြ အပါအ၀င္ သူ႕ရဲ႕စစ္တပ္ေတြကို မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕တြင္း
မွာပဲ ေနရာခ်ေပးလိုက္ေတာ့တယ္။ အဲဒီကာလ၊ နယ္ခ်ဲ႕စစ္တပ္ဆိုတာျပည္သူကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔မဟုတ္ဘူး။
သူတို႔အစိုးရအဖြဲ႕၊ သူတို႔အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္း၊သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားကိုကာကြယ္
ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ျဖစ္တယ္။နယ္ခ်ဲ႕စစ္တပ္ဆိုတာ ျပည္သူ႕အက်ဳိးစီးပြား ထိခိုက္မယ့္၊ ျပည္သူ
ကို ထိပါးမယ့္ အႏၲရာယ္ရန္စြယ္ကို တိုက္ခိုက္တြန္းလွန္ဖို႔မဟုတ္ဘူး။ သူတို႔အစုိးရ၊
သူတို႔ အာဏာ၊ သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားကို ထိခိုက္မယ့္၊ အႏၲရာယ္ရိွႏိုင္မယ့္၊ သူတို႔မတရား
ဖိႏိွပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈအေပၚ ျပန္လည္ခုခံတြန္းလွန္ပုန္ကန္မယ့္ ျမန္မာျပည္သူကိုပဲ ႏိွမ္နင္းဖို႔၊ ၿဖိဳခြင္းဖို႔ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔အတြက္ လုံၿခဳံေရးကိုပဲအဓိကထားတယ္။ သူတို
႔လုံၿခဳံမယ့္ မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕တြင္းမွာပဲ၊ ေရက်ဳံးတစ္တန္၊ ၿမိဳ႕႐ိုးတစ္တန္၊ အ၀င္အထြက္ အစစ္အေဆးအကြပ္အညႇပ္ အတန္တန္နဲ႔ မတရားသိမ္းပိုက္ေနထုိင္ခဲ့ၾကတယ္။
ဒါဟာ သူ႕ကြၽန္ဘ၀တုန္းက ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူလူထုရရိွခဲ့တဲ့ အေမြဆိုးတစ္ခုပါပဲ။
ဒီအေမြဆိုးဟာ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ၄ရက္၊ လြတ္လပ္ေသာ သမၼတႏိုင္ငံအျဖစ္
ကမၻာကုိ ေၾကညာၿပီး ကိုယ့္အမ်ဳိးသားအလံလႊင့္ထူၿပီခ်ိန္အထိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ျပည္သူ
လူထု ဆက္ခံရဆဲပါပဲ။ အုပ္စုိးသူကိုယ့္အမ်ဳိးသားအစိုးရရဲ႕သေဘာထားႏွင့္အတူ အခ်င္း
ခ်င္း မညီ ညြတ္မႈမ်ားေၾကာင့္လြတ္လပ္ေရးရၿပီးမၾကာခင္မွာပဲ ျပည္တြင္းစစ္မီးႀကီး ဟုန္းဟုန္းထ၍ေတာက္ေလာင္ေတာ့၊အစိုးရအာဏာႏွင့္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈယႏၲယားကို
ကာကြယ္ဖို႔ အမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္ကလည္း အဂၤလိပ္ရဲ႕ အေမြကိုဆက္ခံကာ မႏၲေလး
နန္းတြင္းမွာပဲ အခိုင္အမာတပ္စြဲထားဆဲပါပဲ။ ျပည္သူလူထုကိုကာကြယ္ရမယ့္အစား
လက္နက္ကိုင္ထားတဲ့ စစ္တပ္က က်ဳံးေလးတန္ကာဆီးၿပီး၊အုတ္ၿမိဳ႕႐ိုးႀကီးအခိုင္အမာ
နဲ႔နန္းတြင္းမွာပဲ လုံၿခဳံစြာေနထိုင္ေတာ့တယ္။ ေလးဘက္ေလးတန္ ၿမိဳ႕႐ိုးမွာရိွတဲ့အ၀င္
အထြက္ တံခါးမႀကီး၄ေပါက္ကိုသာ အစစ္အေဆး၊ အေမးအျမန္း ထူထပ္က်ပ္တည္းစြာ
ႏွင့္ ေန႔ပိုင္းအခ်ိန္ေတြမွာသာဖြင့္လွစ္ေပးထားတယ္။ က်န္တဲ့မလြယ္ေပါက္တံခါး၈
ေပါက္ကိုေတာ့ အေသပိတ္လိုက္တယ္။ က်ဳံးကူးတံတားႀကီး၅စင္းအနက္ ၄စင္းကိုပဲ
ၿပန္လည္ျပင္ဆင္အသုံးျပဳခဲ့တယ္။ အသုံးမျပဳတဲ့ ေရွးေဟာင္းတံတားႀကီး၁စင္းျဖစ္တဲ့ စည္ရွည္တံတားကို လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ခန္႔က အုတ္ျမစ္ပါမက်န္ ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ပါေသး
တယ္။
ဒီေတာ့ ျမန္မာတစ္မ်ဳိးသားလုံးရဲ႕ အမ်ဳိးသားလကၡဏာအသြင္ အထင္အပြားက်န္ရစ္ကာ တန္ဖိုးထားအပ္တဲ့ မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕ႀကီးအတြင္း အဂၤလိပ္က စစ္တပ္မ်ားေနရာေပး
ခ်ထားတပ္စြဲခဲ့ျခင္းဟာ အေမြဆိုးတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဒီအေမြဆိုးကိုအေၾကာင္းျပခ်က္
မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ေက်နပ္စြာလက္လႊဲ
ခံယူခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဖဆပလေခတ္၊အိမ္ေစာင့္အစိုးရေခတ္၊ ေတာ္လွန္ေရးအစိုးရ
ေခတ္၊ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္၊န.၀.တေခတ္၊ န.အ.ဖေခတ္ထိ ေခတ္တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးစံနစ္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေျပာင္းခဲ့ျငားဒီအေမြဆိုးကို ေက်နပ္စြာ ေထြးပိုက္ထားဆဲပါပဲ။ ရွစ္ေလးလုံး လူထုေတာ္လွန္ေရးအၿပီး၊ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းနန္းတြင္းမွာရိွတဲ့ စစ္တပ္မ်ားရဲ႕
လုံၿခဳံေရးကိုပိုၿပီးေဆာင္ရြက္လာပါတယ္။ ၁၉၅၈ခုႏွစ္ကတည္းက တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့
ေတာင္ဘက္က်ဳံးႏွင့္ ၿမိဳ႕႐ိုးၾကားက မန္းသီတာအမည္ရိွ လူထုအပန္းေျဖဥယ်ာဥ္ႀကီးကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္တယ္။ နန္းတြင္းက ျဖတ္တဲ့ မတၱရာရထားလမ္းကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္
တယ္။ အပန္းေျဖေပါင္းကူးတံတားေတြလည္း ဖ်က္သိမ္းလိုက္တယ္။က်ဳံးကို
ၿပန္လည္တူးေဖာ္ၿပီးသံပန္းအကာအရံေတြကာလိုက္တယ္။ နန္းၿမိဳ႕တြင္း အ၀င္အထြက္
ေတြကို က်ပ္တည္းစြာ ကန္႔သတ္လိုက္တယ္။
အခု..ျပည္သူက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္တဲ့ ျပည္သူ႕အစိုးရေခတ္ေရာက္ၿပီလို႔ ကမၻာ့အလယ္မွာ ေၾကညာရပ္တည္ေနပါၿပီ။ ျပည္သူ႕တပ္မေတာ္က ျပည္သူကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ပိုမိုပီျပင္လာေစရပါေတာ့မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္၊
ႏို၀င္ဘာ၂၉ ရက္ကတည္းက မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕ေတာ္တြင္းမွာ အခိုင္အမာတပ္စြဲခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္စစ္တပ္မွသည္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အထိ လာမယ့္ ၂၀၁၄-ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာ၂၉ ရက္ေရာက္ရင္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၉ႏွစ္ရိွေနပါၿပီ။
လက္ရိွ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ျပည္သူလူထုအက်ဳိးစီးပြားကိုကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္
ေနတာျဖစ္လို႔မို႔..အဂၤလိပ္အေမြဆိုးကိုပစ္ခ်ၿပီး၊ ျပည္သူနဲ႔တစ္သားတည္းလည္းျဖစ္၊
ၿပည္သူကိုတကယ္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းလည္း ေလွ်ာ္ညီေအာင္၊ က်ဳံးၿမိဳ႕႐ိုးအလယ္
က အၿပီးတိုင္ ထြက္ခြာၾကၿပီး၊မႏၲေလးၿမိဳ႕ျပင္ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္တဲ့ေနရာမွာသာ အေျခခေနထိုင္တပ္စြဲထားသင့္ပါေၾကာင္း။ ။

ဆူးငွက္
Ref ; Kyaw Swar Myint (Facebook)