ဆဲဗင္း ဂ်ဴလုိင္ မေမ႔နုိင္

Remembering 7-July
ဆဲဗင္း-ဇူလိုင္ ၁၉၆၂ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားအေရးအခင္း

• ၂-၃-၁၉၆၂ ေန႔မနက္ပိုင္းကစျပီး ဦးႏုရဲ႕ ဖဆပလ အစိုးရလက္ကေန ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေနဝင္းက ဦးေဆာင္ျပီး စစ္အာဏာ သိမ္းလိုက္တယ္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကိုဖြဲ႔စည္းတယ္။ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒကိုလဲ ဖ်က္သိမ္းလိုက္တယ္။ ႏိုင္ေရးသမားမွန္သမွ်ကိုလဲ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းလိုက္တယ္။
• တကၠသိုလ္ပညာေရးကအစ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္လိုက္တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက တရားမွ်တမႈကင္းတဲ့ တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆန္႔က်င္တဲ့ဆႏၵျပပြဲေတြ လုပ္ေဆာင္ၾကတယ္။
• ၁၉၆၂ ေမလမွာ ေက်ာင္းသားတေယာက္ကို ေက်ာင္းေဆာင္ကေန ႏွင္ထုတ္လိုက္တယ္။ ေမလ ၉ ရက္ေန႔မွာ ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ အဖမ္းခံရတယ္။ ပညာေရးဝန္ၾကီး ဦးကာ ကိုသေဘာမတူလို႔ ၁၁-၅-၁၉၆၂ မွာ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္္ ပါခ်ဳပ္ ႏႈတ္ထြက္လိုက္တယ္။
• ၁၇-၅-၁၉၆၂ မွာ တကၠသိုလ္ေကာင္စီသစ္ကို စစ္အရာရွိေတြပါျပီး ဖြဲ႔စီးလိုက္တယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို စစ္အစိုးရေအာက္မွာ ထားရွိလိုက္တယ္။ ၆-၇-၁၉၆၂ မွာ တကၠသိုလ္ဆီးနိတ္နဲ႔ အေဆာင္ေကာ္မီကို စစ္အစိုးရ သေဘာက် ျပန္ဖြဲ႔လိုက္တယ္။

• ၇-၇-၁၉၆၂ မွာ ေက်ာင္းသားေတြက အစည္းအေဝးေခၚလိုက္တယ္။
• ၇-၇-၁၉၆၂ ညေန ၅ နာရီခြဲမွာ မႏၲေလးေဆာင္၊ ရာမညေဆာင္နဲ႔ ခ်န္ဆလာလမ္းဆီေတြကို စစ္ကား ၂ စီး ေရာက္လာျပီး ေမာင္ျပန္ေသနတ္ေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသားမွန္သမွ်ကိုျပစ္ေတာ့တယ္။ အမွတ္ (၄) ဗမာ့ေသနပ္ကိုင္ တပ္ရင္းက စစ္သားေတြျဖစ္တယ္။ ၃ မိနစ္ျပစ္၊ ၂ မိနစ္နား အမိန္႔ေပးထားတယ္။
• ၇-၇-၁၉၆၂ ည ၈ နာရီ ၁၅ မိနစ္မွာ ျမန္မာ့အသံေရဒီယိုကေန ၅ မိနစ္ၾကာ မိန္႔ခြန္းေျပာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက ‘ဓားဓားခ်င္း၊ လွန္လွန္ခ်င္းပဲ’ လုိ႔ ေျပာခဲ့တာ သမိုင္းတြင္တယ္။ သူကဘဲ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းတုန္းကလည္း ‘တပ္မေတာ္ဆုိတာ ေသနတ္ကို မုိးေပၚေထာင္မပစ္ဘူး၊ ပစ္ရင္ တည့္တည့္ပစ္တယ္’ လုိ႔ ထပ္ေျပာခဲ့ျပန္တယ္။
• အစိုးရက ေက်ာင္းသား (၁၇) ေယာက္ေသဆံုးတယ္လို႔ေၾကညာတယ္။ မ်က္ျမင္ေတြ အေျပာအရ တစ္ရာေက်ာ္ ေသဆံုးပါတယ္။ မႏၲေလးေဆာင္တခုတည္းက ၁၇ ေယာက္ ေသတယ္။ ၁၃ဝ ေက်ာ္ ပစ္သတ္ခံခဲ့ရတယ္လို႔လဲ ဖတ္ရပါတယ္။
• ၈-၇-၁၉၆၂ မနက္ ၆ နာရီမွာ သမိုင္းဝင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသာမ်ားသမဂၺ အေဆာက္အဦၾကီးကို ဒိုင္းနမိုက္နဲ႔ ျဖိဳခြဲဖ်က္ဆီးလိုက္တယ္။ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ အထိန္းအမွတ္ က်န္ရစ္တယ္။
• ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အဦကို သူေဌးႀကီး ဦးညိဳရ့ဲ လွဴဒါန္းမႈနဲ႔ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းမႈမွာ ေရွ႕တန္းကပါဝင္ခဲ့တယ္။ ကိုေအာင္ဆန္း၊ ကိုဗဟိန္း၊ ကိုႏု စတဲ့ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေပါင္း မ်ားစြာကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တယ္။

• ေနာင္မွာ ‘ဆဲဗင္း ဇူလိုင္အေရးအခင္း’ လို႔ တြင္လာေတာ့တယ္။
• အဲဒီတံုးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းျပီးရင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ၾကီးနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တင္ေဖတို႔က အဆင့္အျမင္ဆံုးစစ္အရာရွိေတြ ျဖစ္ျပီး ဗိုလ္မွဴးၾကီးစိန္လြင္က တကၠသိုလ္နယ္ေျမ ဖီးလ္ ကြန္မင္ဒါ ျဖစ္တယ္။ လက္ေတြ႔ကြပ္ကဲေနတဲ့အဖြဲ႔က ျပည္လမ္း BBS အသံလႊင့္႐ံုမွာထုိင္တယ္။ ဗဟုိလံုၿခံဳေရးနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာ္မတီဥကၠ႒ ဗုိလ္မႉးႀကီးေက်ာ္စိုး၊ ဗုိလ္မႉးႀကီးဗစိန္၊ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီး ဗုိလ္မႉးႀကီးဘနီ၊ ပညာေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာလွဟန္၊ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ပါခ်ဳပ္ ဦးကာ တို႔အဲဒီမွာရွိၾကတယ္။
• ဒုတိယဗုိလ္မႉးႀကီးစိန္လြင္ဟာ ၁၉၈၈ မွာ လံုထိန္းတပ္ အၾကီးအကဲျဖစ္ျပီး Butcher of Rangoon ‘သားသတ္သမား’ လို႔ နာမည္ဆိုးတြင္ခဲ့သူ ျဖစ္တယ္။

• ၂၆-၇-၁၉၈၈ ေန႔မွာ ဦးေနဝင္းႏုတ္ထြက္တဲ့အခါ ဦးစိန္လြင္က ‘မဆလ’ ဥကၠဌျဖစ္လာတယ္။ ၁၂-၈-၁၉၈၈ မွာ ဦးစိန္လြင္ႏုတ္ထြက္ျပီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ သမတျဖစ္လာျပန္တယ္။ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ကေနျပီး၊ ‘ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အဦကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ၾကီး အုတ္ျမစ္ခ်ၾကရေအာင္’ ဆိုျပီး မိန္႔ခြန္းေျပာရာမွာ ထည့္ေျပာခဲ့တယ္။
• ၁၉၆၂ စစ္အာဏာသိမ္းရာမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းရဲ႕ ဒုတိယလူျဖစ္ခဲ့သူ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးကေန ၈၈ အေရးအခင္း အစပိုင္းမွာ ၄၁ စာမ်က္ႏွာပါစာထြက္ၿပီး ဆဲဗင္းဇူလုိင္မွာ သူမပါတဲ့အေၾကာင္းေရးခဲ့တယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းကသာ တစ္တရားခံလို႔ ေျပာခ်င္ပံုရတယ္။ ျပစ္မိန္႔ကိုဘယ္သူေပးသလဲ အခုထိလႊဲခ်ေနၾကလို႔ မသိႏိုင္ေသးပါ။

၁၉၆၂ တံုးက ကြ်န္ေတာ္ဟာ မံုရြာျမိဳ႕ အထက (၂)၊ မွာ ရွစ္တန္းေက်ာင္းသားဘဲ ရွိပါေသးတယ္။ ေက်ာင္းခန္းထဲကို ဗလာစာအုပ္က ဆုတ္ယူထားတဲ့ မ်ဥ္းေၾကာင္းပါ စာရြက္ေပၚမွာ ‘ယူနီယံေဟာင္းတေနရာ’ သီခ်င္းစာသားကို ကိုယ္တိုင္ ဖတ္ရတယ္။ အဲသည္ေခတ္မွာ လူၾကိဳက္မ်ားတဲ့ အဆိုေတာ္တင္တင္ျမဆိုတဲ့ ‘ပုဂံျမိဳ႕ေဟာင္းတေနရာ’ သီခ်င္း စားသားနဲ႔ အလိုက္အတိုင္း စပ္ဆိုထားတာျဖစ္တယ္။

Historical Photograph of July 7, 1962 by Mizzima

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ